Ashwagandha, reishi, rhodiola, schisandra chinensis – brzmią jak nazwy, których nie powstydziłby się sam Harry Potter ? podczas wymawiania zaklęć, lecz to nic innego niż adaptogeny.
ADAPTOGENY czyli (w dużym skrócie) ekstrakty roślin ziołowych o ogromnym wpływie na nasze zdrowie.

? Skąd się wzięła ich nazwa?
Od łacińskiego słowa ,adaptare’, które oznacza dopasowywać się/dostosowywać. Ich rolą jest przystosować organizm do stresujących warunków.

? Skąd rosnąca popularność adaptogenów?
Myślę, że w dzisiejszym pędzie życia każdy szuka metod na ogarnięcie stresu, wyciszenie organizmu, lepszą koncentrację i szybszą regenerację… Z adaptogenami jest to możliwe – i w dodatku w NATURALNY SPOSÓB. Jednak chciałabym podkreślić, że adaptogeny nie są najnowszym trendem. Były stosowane od tysięcy lat w Ajurwedzie (medycynie hinduskiej) oraz TCM (Tradycyjnej Medycynie Chińskiej).

? Jak działają adaptogeny?
To co mi się podoba, to (uwaga, modne słowo!) HOLISTYCZNE działanie adaptogenów. Nie wpływają na pojedynczy organ, nie wybierają sobie jednego miejsca działania… Biorą udział we wzmacnianiu całego organizmu.

W dużym skrócie – znane są z właściwości wspomagających nasz układ odpornościowy, pracę tarczycy, regenerację nadnerczy (ważne przy zespole chronicznego zmęczenia!), wyciszenie stanów zapalnych, stabilizację poziomu glukozy we krwi i regulację gospodarki hormonalnej.

Nie bez powodu adaptogeny są uwielbiane przez sportowców, pracowników umysłowych najwyższego szczebla oraz osoby narażone na dużą ilość stresu.
Ostatnio przeczytałam, że są również stosowane jako wsparcie dla… kosmonautów w lotach kosmicznych przez agencje NASA i ROSKOSMOS ?

JAKIE WŁAŚCIWOŚCI ADAPTOGENÓW ZOSTAŁY UDOWODNIONE W BADANIACH NAUKOWYCH?
✅ likwidują wolne rodniki przez co spowalniają procesy starzenia się organizmu [1] ✅ wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, są pomocne w walce ze stresem [2,5] ✅ poprawiają koncentracje [4] ✅ przyczyniają się do wzrostu witalności i libido [7] ✅ redukują uczucie zmęczenia [5,6] ✅ wykazują działanie immunostymulujące (wspierające odporność)  [2] ✅ regulują apetyt, zwłaszcza na słodkie [4] ✅ wpływają korzystnie na metabolizm [2,6] ✅ obniżają stan zapalny [1,2] ✅ są stosowane w leczeniu niepłodności [4,7] ✅ wpływają na nastrój, obniżając uczucie złości [3] ✅ gwarantują szybszą regenerację [4,6] ✅ wykazują pozytywne działanie w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, chorób nowotworowych i chorób układu krążenia [1] ✅ poprawiają wytrzymałość fizyczną [4] ✅ wpływają korzystnie na sen [2,4]

? Co mnie osobiście przekonuje do stosowania adaptogenów?
To, że są to jedne z najbardziej PRZEBADANYCH roślin na świecie.
W ciągu 70 lat pojawiło się ponad 2000 badań naukowych. Spektrum działania adaptogenów jest bardzo szerokie – wpływają korzystnie na funkcjonowanie całego organizmu. Przy czym w porównaniu do syntetycznych środków nie ma tutaj mowy o jakichkolwiek skutkach ubocznych przy właściwym stosowaniu. [6]

? Czy są one dla każdego?
Moim zdaniem nie. Adaptogeny wydają się być ZŁOTYM ŚRODKIEM dla każdego, ale tak nie jest. Wśród przeciwwskazań warto wymienić : ciążę, laktację, padaczkę, ostre zaburzenia pracy serca, ciśnienie powyżej 180-190. Ze swojej praktyki powiem również, że w przypadku chorób autoimmunologicznych należy uważać (u niektórych osób mogą pomóc i to baaardzo, a u niektórych nie będą wskazane).

? Co mnie martwi odnośnie adaptogenów?
JAKOŚĆ preparatów na polskim rynku. Jedną z najważniejszych kwestii związaną z uzyskaniem efektów terapeutycznych (zwłaszcza, że znam osoby, które nie poczuły żadnych efektów po stosowaniu adaptogenów) jest źródło pochodzenia. Na naszym rynku mamy dostępne preparaty od 15 do 250zł. Chyba nie muszę mówić skąd taka rozpiętość cenowa 🙂 Podobna sprawa jak w przypadku probiotyków.
Stąd moja prośba – jeśli zdecydujesz się na kupno adaptogenu ZAWSZE zwracaj uwagę na jakość (m.in. sposób pozyskiwania, zawartość % ekstraktu w porcji czy dodatkowe składniki).

? Jak stosować adaptogeny?
Oczywiście dawkowanie będzie zależne od wieeeelu czynników – od rodzaju adaptogenu, od tego jaki jest nasz cel, ale przede wszystkim od naszego stanu zdrowia. Najczęstsze dawkowanie z jakim się spotkałam w różnych publikacjach to: 6 tygodni suplementacji, po których robi się 7 dniową przerwę oraz 6 miesięcy suplementacji, po których robi się miesięczną przerwę.
Pamiętaj jednak, że dawkowanie to zawsze INDYWIDUALNA sprawa i choćbym bardzo chciała niestety nie jestem w stanie podać dawki odpowiedniej dla wszystkich ?

? Moje doświadczenia z adaptogenami?
Będę szczera.
Nie była to miłość od pierwszego wrażenia ? Przez dwa pierwsze dni byłam zdecydowanie częstszym gościem w toalecie (błagam nie popełniaj mojego błędu i nie zaczynaj testować nowych preparatów w dniu szkolenia, które sam prowadzisz:P).
Ale byłam świadoma, że mój organizm może właśnie tak zareagować na silną dawkę ziół. Po dwóch dniach było już ok. Według teorii pierwsze działanie powinno się pojawić po 3-10 dniach. Ja jednak w pierwszym tygodniu nie czułam właściwie żadnej różnicy.

W drugim tygodniu w końcu coś zaczęło się dziać! Poprawiła się moja KONCENTRACJA. Praca, układanie diet, pisanie artykułów – wszystko zaczęło iść jeszcze sprawniej. Zdecydowania mogę potwierdzić, że adaptogeny wspierają procesy myślowe i sprawność intelektualną.
Co jeszcze? WYLUZOWAŁAM ? Mam naprawdę mega dużo na głowie (jak każdy!;)) i czasem jako 100% perfekcjonistka za bardzo przejmuję się pewnymi sprawami… Miałam czas, w którym czułam się dosłownie przytłoczona ilością obowiązków. Ale nie było to taki mobilizujący stresik tylko raczej uczucie bezsilności – nawet nie wiedziałam za co mam się zabrać. I tu zauważyłam ogromną poprawę.
Zaczęłam lepiej reagować na STRES. Może to i efekt placebo, bo wiedziałam, że adaptogeny są pomocne w tej kwestii – w każdym razie czuję naprawdę dużą poprawę! Nie zauważyłam natomiast żadnego wpływu pod tytułem zwiększenie poziomu energii – ale jak dobrze wiecie nigdy nie narzekałam na jej brak 😉
To co mogę na 100% powiedzieć to LEPSZA JAKOŚĆ SNU. Sen to rzecz, o którą staram się naprawdę dbać. Po trzech tygodniach stosowania adaptogenu poczułam znacznie lepszą regenerację. I to jest coś na czym naprawdę bardzo mi zależało. A łatwiejsze wstawanie naprawdę się przydaje gdy o 6 rano bezlitośnie dzwoni budzik ?

? A teraz… MESSAGE TO TAKE HOME ?

Adaptogeny uważam za fajne narzędzie. Wtedy, kiedy wiemy jak z niego korzystać.
Jako przysłowiowa wisienka na torcie przy zdrowym stylu życia mogą pomóc Ci wejść ,na wyższy level’ – szybciej się regenerować, zwiększysz jakość snu, pokonać zmęczenie czy poprawić koncentrację i usprawnić procesy myślowe!
Jednak nazwijmy rzeczy po imieniu.
Nie jest to cudowny preparat, który rozwiąże wszystkie Twoje problemy. Jeśli będziesz wrzucać byle co na talerz, nie zadbasz o regularną aktywność fizyczną i odpowiedniej długości sen to nawet najlepszy na świecie adaptogen Ci nie pomoże ?

? Bibliografia?
1. Panossian, A. (2017). Understanding adaptogenic activity: specificity of the pharmacological action of adaptogens and other phytochemicals. Annals of the New York Academy of Sciences.
2. Jankowski, A., Długosz, E., Nowak, M. G., & Laraki, N. RHODIOLA ROSEA roślina o działaniu adaptogennym. Nowe możliwości w walce ze stresem i chorobami cywilizacyjnymi.
3. Perry, N. L., & Camfield, D. A. (2017). Adaptogens. In Evidence-Based Herbal and Nutritional Treatments for Anxiety in Psychiatric Disorders (pp. 33-55). Springer International Publishing.
4. Shikov, A. N., Pozharitskaya, O. N., & Makarov, V. G. (2017). ADAPTOGENS: PAST, TODAY AND FUTURE. Обзоры по клинической фармакологии и лекарственной терапии, 15(Спецвыпуск).
5. Ajala, T. (2017). The Effects of Adaptogens on the Physiological and Psychological Symptoms of Chronic Stress.
6. Sambukova, T. V., Ovchinnikov, B. V., Ganapol’sky, V. P., Yatmanov, A. N., & Shabanov, P. D. (2017). Prospects for phytopreparations (botanicals) use in modern pharmacology. Reviews on Clinical Pharmacology and Drug Therapy, 15(2), 56-63.
7. Bhagwati, S., & Singh, R. (2017). Plant Products in the Management of Male Infertility. In Male Infertility: Understanding, Causes and Treatment (pp. 381-399). Springer, Singapore.